تقویم شیعه: بیست و هفتم ذی الحجه

تقویم شیعه

بیست و هفتم ذی الحجه

۱- منازل امام حسین علیه السلام تا کربلا: ۱۸- ذو حُسُم

در این روز امام حسین علیه السلام به منزل «ذو حُسُم»، ذو حُسی، ذو خشُب، ذو جشمی رسیدند. روز یکشنبه بود که امام علیه السلام امر فرمودند خیمه ها را بر پا کنند. در این هنگام لشکر حر بن یزید ریاحی با قریب به هزار سرباز در گرمای ظهر رسیدند. امام علیه السلام به جوانانش دستور داد تا آنان را با اسب‌هایشان سیراب کنند. جوانان و اصحاب همه را سیراب کردند و ظروف و طشت ها را پر آب می‌نمودند و نزد چارپایان می‌بردند و صبر می‌کردند تا سه، چهار یا پنج بار سر از طشت بر می‌داشتند و سیراب که می‌شدند به نزد حیوان دیگر می‌بردند.

۲- مرگ مروان حمار

در این روز در سال ۱۳۳ هجری قمری مروان بن محمد بن مروان بن حکم معروف به مروان حمار آخرین خلیفه بنی امیه کشته شد، و دولت هزار ماهه بنی امیه منقرض شد. بعد از قیام بنی عباس به ریاست سفاح، عبد الله بن علی عموی خویش را برای جنگ با مروان فرستاد. مروان به بوصیر که نواحی فیوم در مصر بود گریخته بود، در طول مسیر هر کس از بنی امیه را که می‌دیدند می‌کشتند. در کنار نهر اردن جماعت بسیاری را کشتند و روی آنها سفره انداختند و غذا خوردند. عبد الله عموی سفاح گفت: «هر چه انجام دهیم تلافی روز شهادت حسین بن علی (علیهما السلام) نمی‌شود.» از آنجا عده‌ای را همراه با عمر بن اسماعیل برای دفع شر مروان فرستاد. در بوصیر مروان را در کلیسایی سر بریدند و زبان او را قطع کردند و زبانش را گربه‌ای خورد. جالب اینکه روز قبل مروان زبان غلامی را قطع نموده بود و همان گربه خورده بود. سپس زن و بچه او را اسیر کرده نزد سفاح فرستادند. بعضی این واقعه را در ۲۱ این ماه ذکر کرده‌اند.

۳- واقعه حره

در این روز واقعه حره در چهارشنبه سال ۶۳ هجری قمری به وقوع پیوست، که تعبیر روایت سه روز به آخر ذی الحجه مانده ۲۷ یا ۲۸ است. در این روز بود که به امر یزید ملعون قتل و غارت اهل مدینه صورت گرفت و پس از کشتن بیش از ۴۰۰۰ نفر، مسرف (مسلم) بن عقبه اموال و زنان اهل مدینه را تا سه روز بر لشکر خود مباح کرد. این واقعه مشهور به واقعه حره است و دو ماه و نیم قبل از مرگ یزید ملعون اتفاق افتاده است.

۴- وفات علی بن جعفر علیهما السلام

در این روز در سال ۲۱۰ هجری قمری جناب علی بن جعفر علیهما السلام وفات کرد. امامزاده جلیل القدر جناب علی بن جعفر الصادق علیهما السلام سیدی بزرگوار، شدید الورع، کثیر الفضل و عالمی عامل و یکی از بزرگ‌ترین روات موثق شمرده شده است. او امام صادق و حضرت موسی بن جعفر و امام رضا و حضرت جواد علیهم السلام را درک نموده است. جناب علی بن جعفر علیهما السلام از سایر برادران خود کوچک‌تر بود، و پس از فوت پدر بزرگوارش همواره ملازمت برادر خود حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام را اختیار کرده بود. معالم دین و احادیث بسیاری از آن حضرت اخذ نموده و روایت می‌کرد که از جمله آن‌ها کتاب مسائل علی بن جعفر است. همچنین مسائل الحلال و الحرام و المناسک منسوب به آن بزرگوار است.

احترام علی بن جعفر به مقام امامت

محمد بن حسن عمار می گوید: مدت ۱۰ سال در مدینه طیبه محضر علی بن جعفر (علیهما السلام) را درک کرده احادیثی را که از برادر خود حضرت موسی بن جعفر (علیهما السلام) اخذ نموده بود شنیده و می‌نوشتم. روزی خدمتش بودم که حضرت جواد (علیه السلام) وارد مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله) شد. علی بن جعفر (علیهما السلام) تا آن حضرت را دید از جای برخاست و بدون کفش و رداء به خدمتش شتافت و دست او را بوسید و او را تعظیم و تکریم نمود. آن حضرت فرمودند: عمو بنشین، خداوند تو را رحمت کند. علی بن جعفر (علیهما السلام) فرمود: آقای من، چگونه بنشینم با اینکه شما ایستاده‌اید. هنگامی که آن حضرت به او اجازه فرمودند، به جای خود بازگشت و در مجلس نشست. اصحابش او را سرزنش کردند که تو عموی پدر او هستی! چگونه با وی این سان معامله می‌کنی؟ علی بن جعفر (علیهما السلام) فرمود: ساکت شوید! پس دست را بالا برد و محاسن خود را گرفت و فرمود: حق تعالی مرا با این محاسن اهلیت امامت نداده، ولی این جوان را اهلیت بخشیده و امامت را به او تفویض فرموده، با این حال چگونه فضل او را انکار کنم و چگونه به او احترام نگذارم. با اینکه من بنده او هستم؟ 

از این روایت پیداست که آن جناب تا چه حدی نسبت به امام زمان خود معرفت داشته و از جمله رواتی است که تمامی علماء رجال ایشان را ستایش بلیغ نموده‌اند.

مسافرت‌های علی بن جعفر

مسکن آن جناب در قریه عریض در چهار میلی مدینه طیبه بوده است، و از این جهت به آن حضرت عریضی مدنی گویند، و فرزندان او را عریضیون می‌خوانند. نسل آن حضرت از چهار پسرش محمد و احمد و حسن و جعفر است. علی بن جعفر علیهما السلام در عریض یا مدینه بود که اهل کوفه از ایشان در خواست کردند در کوفه نزول اجلال فرمایند. آن حضرت قبول فرموده و چندی در کوفه به نشر معالم دین و احادیث سید المرسلین و ائمه هدی علیهم السلام پرداخت. بعد از چندی مردم قم از ایشان خواستند به قم تشریف فرما شوند. آن بزرگوار از کوفه به قم مهاجرت فرمود و در قم ماند تا به رحمت الهی پیوست و در خارج قم نزدیک دروازه جنوبی دفن شد. در دو مکان دیگر قبری منسوب به ایشان وجود دارد: یکی در عریض یک فرسخی مدینه و دیگری در خارج شهر سمنان. مسعودی روز وفات آن حضرت را ۲۷ ذی الحجه و سال وفات را ۲۳۳ هجری قمری و عمر آن حضرت را ۷۲ سال می‌داند.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۹۴-۳۹۸

تقویم شیعه: بیست و پنجم ذی الحجه

تقویم شیعه

بیست و پنجم ذی الحجه

۱- نزول سوره هل اتی

در این روز سوره هل اتی در شأن امیر المومنین و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین علیه السلام نازل شده است. این مهم بعد از سه روز روزه آنان و اعطای افطارشان به مسکین و یتیم و اسیر بود که طعام بهشتی نازل شده. بنابر نقلی روز ۲۵ ذی الحجه سوره مبارکه نازل شد. امام صادق علیه السلام فرمودند: آن کاسه‌ای که طعام از بهشت آوردند و آن بزرگواران میل کردند نزد ماست و حضرت صاحب الامر علیه السلام آن را ظاهر خواهد کرد، و طعام بهشتی از آن تناول خواهند فرمود.

۲- اولین نماز جمعه امیر المومنین علیه السلام

این روز مقارن است با اولین جمعه‌ای که امیر المومنین علیه السلام بعد از بیعت مردم با آن حضرت نماز جمعه خواندند

۳- منازل امام حسین علیه السلام تا کربلا: ۱۶- عقبه

در این روز حضرت سید الشهداء علیه السلام به منزل «عقبه» رسیدند. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: هنگامی که حضرت علیه السلام بالای وادی عقبه آمدند به اصحاب فرمودند: «نمی بینم خود را مگر آنکه به دست دشمن کشته می‌شوم». عرض کردند: چرا یا ابا عبد الله؟ فرمود: «رویایی دیدم که سگ هایی چند بر من حمله می‌کنند و یکی از آن سگ‌ها که موذی‌ترین آنها بود سگی پیس بود».

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۹۳-۳۹۴

تقویم شیعه: بیست و چهارم ذی الحجه

تقویم شیعه

بیست و چهارم ذی الحجه

۱- روز مباهله

این روز از یک سو روز مباهله اهل بیت علیهم السلام با نصارای نجران است و از سوی دیگر نزول آیه تطهیر در شأن اهل بیت علیهم السلام

 در این روز بوده است. هنگامی که این آیه نازل شد پیامبر صلی الله علیه و آله علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را فراخواند و فرمود: اللهم هؤلاء اهلی: بارالها اینان اهل من هستند.

نامه پیامبر صلی الله علیه و آله به نصاری نجران

در سال دهم هجری پیامبر صلی الله علیه و آله نامه‌ای به نصاری نجران فرستادند، به این مضمون که خداوند یکتا را عبادت کنند و مسلمان شوند، یا به مسلمین جزیه بدهند و به مذهب خود باشند و گرنه آماده جنگ باشند. بنی نجران در کلیسای بزرگ خود به مشورت پرداختند، عده‌ای مانند سید که از بزرگان قوم بود و عاقب که اسقف نجران بود مخالفت خود را با تسلیم در برابر خواسته پیامبر صلی الله علیه و آله اعلام کردند. در مقابل عده‌ای مانند ابو حارثه اسقف اعظم نجران که ۱۲۰ سال عمر داشت و در باطن مسلمان بود با امر پیامبر صلی الله علیه و آله موافق بودند. بعد از دو روز مشورت قرار شد کتاب جامعه را که صفات پیامبر صلی الله علیه و آله بعد از حضرت عیسی علیه السلام را ذکر کرده بود، و صحیفه حضرت شیث علیه السلام را بخوانند. در حضور جمع مسیحیان و فرستادگان پیامبر صلی الله علیه و آله فصل‌های جامعه قرائت شد و با اذعان به آنچه در جامعه آمده بود تصمیم گرفتند هفتاد نفر از جمله سید و عاقب و ابو حارثه را برای تحقیق به مدینه بفرستند.

نجرانیان در مدینه

آنان به مدینه آمدند و خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله شرفیاب شدند. هر چه آن حضرت دلیل و برهان آورد آنان قبول نکردند و امر به مباهله واگذار شد. جبرئیل علیه السلام نازل شد و این آیه را آورد: فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع أبنائنا و أبنائکم و نسائنا و نسائکم و أنفسنا و أنفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنه الله علی الکاذبین: اگر کسی با تو مجادله کند بعد از علمی که نزد تو آمده، بگو بیایید تا فراخوانیم پسران خود و زن‌های خود و کسی که به منزله جان ماست. آنگاه نفرین کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. لذا قرار بر مباهله شد و سید و عاقب به محل اردوی خود در خارج مدینه رفتند. آنان با یکدیگر مشورت کردند و بعضی از علمای آن‌ها گفتند: اگر فردا محمد با اصحاب و جمعی کثیر برای مباهله حاضر شود این روش پادشاهان است و ترسی به خود راه ندهید. ولی اگر خواص اهل بیت خود را آورده این کار انبیاء است.

مراسم مباهله

روز دیگر هنگام بالا آمدن آفتاب، پیامبر صلی الله علیه و آله دست علی بن ابی طالب علیه السلام را گرفت و از حجره بیرون آمد. امام حسن و امام حسین علیهم السلام را پیش رو روانه فرمود و حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا علیها السلام از پشت سر آمدند، تا بین دو درختی که قبلاً تعیین شده بود رسیدند. قبلاً به دستور حضرت زیر آن دو درخت را جارو زدند، و به عنوان سایه‌بان عبای سیاهی بالای درخت قرار دادند. مسلمانان مدینه هم آمدند، بنی نجران هم با فرزندان خود آمدند. پیامبر صلی الله علیه و آله کسی را نزد سید و عاقب فرستاد که ما آماده‌ایم. اسقف با همراهان آمد و گفت: با چه کسانی با ما مباهله می‌کنید؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: با بهترین اهل زمین و نیکوترین جهانیان نزد خداوند متعال زیرا که از طرف خداوند متعال امر شده‌ام که آن‌ها را بیاورم، و اشاره به آل عبا علیهم السلام فرمودند. سید و عاقب و اسقف همین که چشمشان به پیامبر صلی الله علیه و آله و آل عبا علیهم السلام افتاد، وحشت کردند به حدی که چهره‌هایشان زرد شد. ابو حارث که میل به اسلام داشت فرصت را مغتنم شمرده، پا پیش گذاشت و دست سید و عاقب را گرفته پس کشید و آن‌ها را نصیحت کرد و از عواقب این مباهله مطلع کرد و گفت: صفات او و اهل بیت او را در کتاب‌ها خوانده‌اید. این محمد همان پیامبر است، مگر نمی‌بینید ابرهای سیاه را، و دگرگونی آفتاب را، و شاخه‌های درختان را که خم شده، و صدای مرغان، و دود سیاه اطراف و آثار زلزله را که در کوه‌ها نمودار شده است. آن بزرگواران منتظرند که دست به دعا بردارند. به خدا قسم اگر سخنی گویند از ما نشانی نمی‌ماند. برویم و با او صلح کنیم.

پرهیز نجرانیان از مباهله

او را فرستادند و ابو حارث مسلمان شد و عرض کرد: مردم نجران پشیمان شده‌اند. حضرت فرمود: اسلام بیاورند. گفت: قبول نمی‌کنند. فرمود: آماده جنگ باشند. گفت: قدرت این کار را ندارند، ولی حاضرند جزیه را قبول کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر المومنین علیه السلام فرمودند: شرایط ذمه و مقدار آن را به آن‌ها بگویید. بعد از معین نمودند جزیه و شرایط آن، امیر المومنین علیه السلام آن‌ها را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند، و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: اگر با من و این جماعت اهل بیت من مباهله می‌نمودید، به صورت میمون و خوک می‌شدید و این وادی بر شما آتش می‌شد و یک سال نمی‌گذشت که تمامی نصاری نابود می‌شدند.

روز خاتم بخشی

در این روز امیر المومنین علیه السلام در مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله انگشتر خود خود را در حالت رکوع به سائل بخشید، و آیه مبارکه انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و هم راکعون در شأن آن حضرت نازل شد. از امیر المومنین علیه السلام معنای این آیه شریفه را سوال کردند که می‌فرماید: یعرفون نعمه الله ثم ینکرونها: نعمت خداوند را می‌شناسند و سپس آن را انکار می‌کنند. حضرت فرمودند: هنگامی که آیه مبارکه انما ولیکم الله نازل شد، عده‌ای اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در مسجد مدینه جمع شدند. بعضی به بعض دیگر گفتند: در باره این آیه چه می‌گویید؟ بعضی گفتند: اگر منکر این آیه بشویم سایر آیات را هم باید منکر شویم و اگر ایمان به این آیه بیاوریم و قبول کنیم برای ما ذلت است، زیرا علی بن ابی طالب (علیهما السلام) بر ما مسلط می‌شود. عده‌ای از منافقین گفتند: ما می‌دانیم که محمد در آنچه می‌گوید صادق است. او را به ظاهر دوست داریم، ولی از علی در آنچه امر می‌کند اطاعت نمی‌کنیم. حضرت فرمودند: در این هنگام این آیه نازل شد: یعرفون نعمه الله ثم ینکرونها...، یعنی: ولایت علی بن ابی طالب (علیهما السلام) را می‌شناسند و حال اینکه اکثر آن‌ها که آن را می‌شناسند نسبت به ولایت آن حضرت کافرند.

بعضی از مخالفین گفته‌اند: برای کسی اتفاق نیفتاده که در یک زمان جمع بین دو عبادت مالی و بدنی بنمایند مگر علی بن ابی طالب (علیهما السلام)، و برای احدی نیامده از فضائل مثل آنچه برای علی (علیه السلام) آمده است.

۳- منازل امام حسین علیه السلام تا کربلا: ۱۵- القاع

در این روز امام حسین علیه السلام به منزل «القاع» رسیدند.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۸۸-۳۹۳

تقویم شیعه: بیست و سوم ذی الحجه

تقویم شیعه

بیست و سوم ذی الحجه

منازل امام حسین علیه السلام تا کربلا: ۱۴- زباله

در این روز حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السلام با اهل بیت و یاران خود به منزل «زباله» رسیدند. شیخ مفید و علامه مجلسی رحمهما الله می‌فرمایند: در این منزل خبر شهادت جناب مسلم بن عقیل و هانی و عبد الله بن یقطر به امام حسین علیه السلام رسید، و صدای گریه و ناله بلند شد و آنهایی که ایمان نداشتند از اطراف حضرت رفتند.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۸۸

تقویم شیعه: بیست و دوم ذی الحجه

تقویم شیعه

بیست و دوم ذی الحجه

شهادت میثم تمار رحمه الله

در این روز در سال ۶۰ هجری قمری جناب میثم تمار رضوان الله علیه به دلیل وفاداری به امام حسین علیه السلام به دست ابن زیاد لعنه الله به دار آویخته شد و به شهادت رسید. تاریخ شهادت میثم ۱۹ ذی الحجه و روز عاشورا نیز نقل شده است.

ابو مسلم میثم تمار بن یحیی التمار عجمی، چون خرما فروش بود ملقب به «تمار» شد. از یاران و صحابی باوفا و دوستان و شیعیان خاص حضرت امیر المومنین علیه السلام بود، صاحب علم منایا و بلایا بود، و دارای علم تفسیر، و ایمانی کامل بود. او زاهد و عابد بود، و شب‌ها به قیام و روزها را به روزه می‌گذراند. دارای بیانی فصیح بود و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله مقامی جلیل داشت. هنگامی که قصد حج داشت ام سلمه به او گفت: «خیلی از اوقات در دل شب رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی بن ابی طالب علیهما السلام سفارش شما را می‌فرمود.» منزلت میثم در نزد امیر المومنین علیه السلام مانند منزلت سلمان در نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله بود. ابن زیاد ملعون این بزرگوار را به شهادت نرساند مگر به خاطر مصاحبت و ولای امیر المومنین علیه السلام. آن حضرت نیز علاقه وافری به او داشت، حتی گاهی اوقات از مسجد جامع خارج می‌شد و در مغازه میثم می‌نشست و با او صحبت می‌کرد و گاهی که حضرت علیه السلام میثم را برای کاری می‌فرستاد برای میثم خرما می‌فروخت. میثم از امیر المومنین علیه السلام و از امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام علم را فراگرفته بود، تا اینکه آن بزرگوار را گرفتند و به دار زدند با اینکه دست و پای او را قطع کرده بودند اما فضائل و مناقب امیر المومنین علیه السلام را می‌گفت تا او را به شهادت رساندند. هفت نفراز خرما فروشان کوفه شبانه او را از دار پایین آورده، بدن او را درمحل فعلی قبر شریف دفن نمودند.

۲- خروج ابراهیم بن مالک اشتر برای جنگ با ابن زیاد

هنگامی که کوفه را جناب مختار رحمه الله از قتله سید الشهداء علیه السلام پاک کرد، در این روز ابراهیم بن مالک اشتر با ۱۲۰۰۰ یا به روایت ابن نما با کمتر از ۲۰۰۰۰ نفر برای جنگ با ابن زیاد از کوفه خارج شد و مختار به مشایعت او رفت. لشکر ابراهیم تا کنار نهر خازر در پنج فرسخی موصل رفت، و آن مکان را لشکرگاه کرد. عبید الله به موصل آمد و آن جا را با سی هزار ـ یا هشتاد هزار ـ سواره تصرف کرد و آماده جنگ با لشکر ابراهیم شدند. شبی که فردایش جنگ شروع می‌شد، خواب به چشمان ابراهیم بن مالک نیامد و این کلمات را بارها برای لشکرش تکرار کرد: «ایها الناس، شمایید انصار دین و شیعه امیر المومنین علیه السلام، و این است عبید الله بن مرجانة قاتل حسین بن علی علیهما السلام. این است که پسر فاطمه زهرا علیها السلام  را از جرعه ای آب منع کرد در حالی که عیالات و اطفال او فریاد «العطش» می‌زدند. او بود که مانع شد که پسر پیامبر صلی الله علیه و آله به جایی برود، و اطراف او را گرفتند تا با لب تشنه شهیدش کردند و عیالات او را مانند کنیزان بر شتران سوار کرده به شام بردند. به خدا قسم فرعونیان با بنی اسرائیل نکردند آنچه این ملاعین با ذریه پیامبر صلی الله علیه و آله کردند». سپس ابراهیم دعا کرد که خداوند نصرت و پیروزی را نصیب ما فرماید، چون ما برای خونخواهی اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله غضب کردیم. صبح قسمت های مختلف لشکر و پرچم ها را بازدید نمود و جنگ آغاز شد. سر انجام بعد از چند روز جنگ، و فرار لشکر عبیدالله بن زیاد، در روز عاشورای سال ۶۷ هجری قمری عبید الله به دست ابراهیم بن مالک اشتر نخعی به درکات جهنم شتافت و سر او را برای مختار فرستادند.

۳- منازل امام حسین علیه السلام تا کربلا: ۱۳- ثعلبیه

در این روز امام حسین علیه السلام به همراه اهل بیت و اصحابشان به منزل «ثعلبیه» رسیدند که یکی از دهات مخروبه بود. بنا بر نقلی در این منزل عبد الله بن سلیم و مذری بن مشهل که هر دو از بنی اسد بودند از مکه به طرف امام حسین علیه السلام می‌آمدند که کسی را ملاقات کردند که خبر از شهادت جناب مسلم و هانی داد. این دو نفر خبر شهادت جناب مسلم و هانی را در ثعلبیه به امام حسین علیه السلام دادند، امام چند بار فرمودند  إنّا لِله و إنّا إلیهِ راجِعُون، صدای گریه و ناله بلند شد. ولی مشهور این است که خبر در منزل زباله به حضرت علیه السلام رسیده است.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۸۵-۳۸۸