وصایای اخلاقی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به امیر المومنین به نقل از کتاب شریف تحف العقول (۳)

وصایای اخلاقی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به امیر المومنین به نقل از کتاب شریف تحف العقول (۳)

يا علي آفة الحديث الكذب. وآفة العلم النسيان. وآفة العبادة الفترة. وآفة السماحة المن. وآفة الشجاعة البغي وآفة الجمال الخيلاء. وآفة الحسب الفخر.

ای علی آفت گفتار، دروغگویی؛ و آفت علم و دانش، فراموشی؛ و آفت عبادت، سستی و کاهلی؛ و آفت بخشش، منت‌گزاری؛ و بلای شجاعت، ستمگری؛ و بلای زیبایی، خودپسندی؛ و بلای فخر خانوادگی، فخر فروشی است.

ارمغان حکمت از خاندان عصمت، ترجمه تحف العقول عن آل رسول، تألیف ابن شعبه حرانی، ترجمه محمد مهدی سازندگی، صفحه ۱۹

رابطه علم و عدل از زبان شاه متقین امیر المومنین علیه السلام

رابطه علم و عدل از زبان شاه متقین امیر المومنین علیه السلام

ابن شعبه حرانی رحمه الله عالم بزرگ شیعه نقل کرده است که امیر المومنین علیه السلام فرمودند:

العدل علی اربع شعب: علی غائص العلم و غمره العلم و زهره الحکم و روضه الحلم. فمن فهم فسر جمیع العلم و من عرف الحکم لم یضل و من حلم لم یفرط فی امره و عاش به فی الناس حمیدا.

بیانی عقلی: عدل تنها با علم کامل محقق می‌شود، زیرا کسی که جای هر چیز را نداند نمی‌تواند هر چیز را در جای خود نهد از این رو کسی که جاهل است و در امور علم قطعی و جامع ندارد نمی‌تواند متولی آن شود مگر آن که به سرچشمه دانش متصل باشد و بتواند در مبهمات به او رجوع کند.

تحف العقول، تالیف ابن شعبه حرانی، صفحه ۱۱۵، چاپ المکتبة الحیدریة

تمثیلی از نفس اماره

تمثیلی از نفس اماره

گفت دانایی که گرگی خیره سر

هست پنهان در نهاد هر بشر

لاجرم جاری است پیکاری سترگ

روز و شب مابین هر انسان و گرگ

زور بازو چارۀ این گرگ نیست

صاحب اندیشه داند چاره چیست

ای بسا انسان رنجور پریش

سخت پیچیده گلوی گرگ خویش

ای بسا زور آفرین مرد دلیر

هست در چنگال گرگ خود اسیر

هر که گرگش را دراندازد به خاک

رفته رفته می‌شود انسان پاک

وانکه از گرگش خورد هر دم شکست

گرچه انسان می‌نماید گرگ هست

وانکه با گرگش مدارا می‌کند

خلق و خوی گرگ پیدا می‌کند

در جوانی جان گرگت را بگیر

وای اگر این گرگ گردد با تو پیر

روز پیری گرچه باشی همچو شیر

ناتوانی در مصاف گرگ پیر

مردمان گر یکدگر را می‌درند

گرگ هاشان رهنما و رهبرند

اینکه انسان هست این سان دردمند

گرگ ها فرمانروایی می‌کنند

وان ستمکاران که با هم محرمند

گرگ هاشان آشنایان همند

گرگ ها همراه و انسان ها غریب

با که باید گفت این حال عجیب

(فریدون مشیری)

پی نوشت: امام صادق علیه السلام فرمودند:

إجعل نفسك عدوا تجاهده وعارية تردها.

نفس خودت را دشمنی قرار بده که با آن مبارزه می‌کنی و عاریه‌ای بشمار که آن را بر می‌گردانی.

تحف العقول، تألیف ابن شعبه حرانی رحمه الله، صفحه ۳۰۴