حدیث، شعر و فضائل اهل بیت علیهم السلام

تقویم شیعه

بیست و چهارم ذی الحجه

۱- روز مباهله

این روز از یک سو روز مباهله اهل بیت علیهم السلام با نصارای نجران است و از سوی دیگر نزول آیه تطهیر در شأن اهل بیت علیهم السلام

 در این روز بوده است. هنگامی که این آیه نازل شد پیامبر صلی الله علیه و آله علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را فراخواند و فرمود: اللهم هؤلاء اهلی: بارالها اینان اهل من هستند.

نامه پیامبر صلی الله علیه و آله به نصاری نجران

در سال دهم هجری پیامبر صلی الله علیه و آله نامه‌ای به نصاری نجران فرستادند، به این مضمون که خداوند یکتا را عبادت کنند و مسلمان شوند، یا به مسلمین جزیه بدهند و به مذهب خود باشند و گرنه آماده جنگ باشند. بنی نجران در کلیسای بزرگ خود به مشورت پرداختند، عده‌ای مانند سید که از بزرگان قوم بود و عاقب که اسقف نجران بود مخالفت خود را با تسلیم در برابر خواسته پیامبر صلی الله علیه و آله اعلام کردند. در مقابل عده‌ای مانند ابو حارثه اسقف اعظم نجران که ۱۲۰ سال عمر داشت و در باطن مسلمان بود با امر پیامبر صلی الله علیه و آله موافق بودند. بعد از دو روز مشورت قرار شد کتاب جامعه را که صفات پیامبر صلی الله علیه و آله بعد از حضرت عیسی علیه السلام را ذکر کرده بود، و صحیفه حضرت شیث علیه السلام را بخوانند. در حضور جمع مسیحیان و فرستادگان پیامبر صلی الله علیه و آله فصل‌های جامعه قرائت شد و با اذعان به آنچه در جامعه آمده بود تصمیم گرفتند هفتاد نفر از جمله سید و عاقب و ابو حارثه را برای تحقیق به مدینه بفرستند.

نجرانیان در مدینه

آنان به مدینه آمدند و خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله شرفیاب شدند. هر چه آن حضرت دلیل و برهان آورد آنان قبول نکردند و امر به مباهله واگذار شد. جبرئیل علیه السلام نازل شد و این آیه را آورد: فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع أبنائنا و أبنائکم و نسائنا و نسائکم و أنفسنا و أنفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنه الله علی الکاذبین: اگر کسی با تو مجادله کند بعد از علمی که نزد تو آمده، بگو بیایید تا فراخوانیم پسران خود و زن‌های خود و کسی که به منزله جان ماست. آنگاه نفرین کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. لذا قرار بر مباهله شد و سید و عاقب به محل اردوی خود در خارج مدینه رفتند. آنان با یکدیگر مشورت کردند و بعضی از علمای آن‌ها گفتند: اگر فردا محمد با اصحاب و جمعی کثیر برای مباهله حاضر شود این روش پادشاهان است و ترسی به خود راه ندهید. ولی اگر خواص اهل بیت خود را آورده این کار انبیاء است.

مراسم مباهله

روز دیگر هنگام بالا آمدن آفتاب، پیامبر صلی الله علیه و آله دست علی بن ابی طالب علیه السلام را گرفت و از حجره بیرون آمد. امام حسن و امام حسین علیهم السلام را پیش رو روانه فرمود و حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا علیها السلام از پشت سر آمدند، تا بین دو درختی که قبلاً تعیین شده بود رسیدند. قبلاً به دستور حضرت زیر آن دو درخت را جارو زدند، و به عنوان سایه‌بان عبای سیاهی بالای درخت قرار دادند. مسلمانان مدینه هم آمدند، بنی نجران هم با فرزندان خود آمدند. پیامبر صلی الله علیه و آله کسی را نزد سید و عاقب فرستاد که ما آماده‌ایم. اسقف با همراهان آمد و گفت: با چه کسانی با ما مباهله می‌کنید؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: با بهترین اهل زمین و نیکوترین جهانیان نزد خداوند متعال زیرا که از طرف خداوند متعال امر شده‌ام که آن‌ها را بیاورم، و اشاره به آل عبا علیهم السلام فرمودند. سید و عاقب و اسقف همین که چشمشان به پیامبر صلی الله علیه و آله و آل عبا علیهم السلام افتاد، وحشت کردند به حدی که چهره‌هایشان زرد شد. ابو حارث که میل به اسلام داشت فرصت را مغتنم شمرده، پا پیش گذاشت و دست سید و عاقب را گرفته پس کشید و آن‌ها را نصیحت کرد و از عواقب این مباهله مطلع کرد و گفت: صفات او و اهل بیت او را در کتاب‌ها خوانده‌اید. این محمد همان پیامبر است، مگر نمی‌بینید ابرهای سیاه را، و دگرگونی آفتاب را، و شاخه‌های درختان را که خم شده، و صدای مرغان، و دود سیاه اطراف و آثار زلزله را که در کوه‌ها نمودار شده است. آن بزرگواران منتظرند که دست به دعا بردارند. به خدا قسم اگر سخنی گویند از ما نشانی نمی‌ماند. برویم و با او صلح کنیم.

پرهیز نجرانیان از مباهله

او را فرستادند و ابو حارث مسلمان شد و عرض کرد: مردم نجران پشیمان شده‌اند. حضرت فرمود: اسلام بیاورند. گفت: قبول نمی‌کنند. فرمود: آماده جنگ باشند. گفت: قدرت این کار را ندارند، ولی حاضرند جزیه را قبول کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر المومنین علیه السلام فرمودند: شرایط ذمه و مقدار آن را به آن‌ها بگویید. بعد از معین نمودند جزیه و شرایط آن، امیر المومنین علیه السلام آن‌ها را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند، و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: اگر با من و این جماعت اهل بیت من مباهله می‌نمودید، به صورت میمون و خوک می‌شدید و این وادی بر شما آتش می‌شد و یک سال نمی‌گذشت که تمامی نصاری نابود می‌شدند.

روز خاتم بخشی

در این روز امیر المومنین علیه السلام در مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله انگشتر خود خود را در حالت رکوع به سائل بخشید، و آیه مبارکه انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و هم راکعون در شأن آن حضرت نازل شد. از امیر المومنین علیه السلام معنای این آیه شریفه را سوال کردند که می‌فرماید: یعرفون نعمه الله ثم ینکرونها: نعمت خداوند را می‌شناسند و سپس آن را انکار می‌کنند. حضرت فرمودند: هنگامی که آیه مبارکه انما ولیکم الله نازل شد، عده‌ای اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در مسجد مدینه جمع شدند. بعضی به بعض دیگر گفتند: در باره این آیه چه می‌گویید؟ بعضی گفتند: اگر منکر این آیه بشویم سایر آیات را هم باید منکر شویم و اگر ایمان به این آیه بیاوریم و قبول کنیم برای ما ذلت است، زیرا علی بن ابی طالب (علیهما السلام) بر ما مسلط می‌شود. عده‌ای از منافقین گفتند: ما می‌دانیم که محمد در آنچه می‌گوید صادق است. او را به ظاهر دوست داریم، ولی از علی در آنچه امر می‌کند اطاعت نمی‌کنیم. حضرت فرمودند: در این هنگام این آیه نازل شد: یعرفون نعمه الله ثم ینکرونها...، یعنی: ولایت علی بن ابی طالب (علیهما السلام) را می‌شناسند و حال اینکه اکثر آن‌ها که آن را می‌شناسند نسبت به ولایت آن حضرت کافرند.

بعضی از مخالفین گفته‌اند: برای کسی اتفاق نیفتاده که در یک زمان جمع بین دو عبادت مالی و بدنی بنمایند مگر علی بن ابی طالب (علیهما السلام)، و برای احدی نیامده از فضائل مثل آنچه برای علی (علیه السلام) آمده است.

۳- منازل امام حسین علیه السلام تا کربلا: ۱۵- القاع

در این روز امام حسین علیه السلام به منزل «القاع» رسیدند.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۸۸-۳۹۳