حدیث، شعر و فضائل اهل بیت علیهم السلام

تقویم شیعه

۲۶ ذی القعده

حرکت پیامبر صلی الله علیه و آله از مدینه برای حجة الوداع

در این روز در سال ۱۰ هجری پیامبر صلی الله علیه و آله با اصحاب از مدینه برای حجة الوداع و غدیر حرکت کردند. پیامبر صلی الله علیه و آله با غسل از مدینه خارج شدند در حالی که از روغنی مخصوص برای مو و صورت استفاده نموده بودند و دو لباس مخصوص احرام را همراه بر داشتند. خروج آن حضرت در روز شنبه ۴ یا ۵ روز مانده به آخر ذی القعده بود. همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و زنان وابسته همراه آن حضرت در هودج‌ها بودند. مخصوصاً حضرت صدیقه‌ی طاهره علیها السلام و اسماء و ام سلمه و نیز عایشه و حفصه حضور داشتند. اهل بیت آن حضرت و نیز مهاجر و انصار و مردم دیگر نیز ایشان را همراهی می‌کردند. با اینکه قبل از خروج پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مدینه عده‌ی زیادی از مردم مدینه مبتلا به بیماری شده بودند و نتوانستند با آن حضرت به مراسم حج بروند، ولی با این حال تعداد همراهان پیامبر تنها از مدینه را تا ۱۲۴ هزار نفر هم نقل کرده‌اند. با حساب تعداد کسانی که در مکه مقیم بودند یا از اطراف و اکناف در مراسم حج آن سال شرکت کرده بودند تعداد حاجیان بیش از این مقدار می‌شود، مانند کسانی که با امیر المومنین علیه السلام از یمن آمدند و همچنین با ابو موسی و غیر ایشان در بازگشت از سفر به کاروان بزرگ حج ملحق شدند.

آغاز بیان ولایت در مراسم حج

در عرفات دستور الهی رسید که علم و ودائع انبیاء علیهم السلام را به امیر المومنین علیه السلام تحویل دهند و امر ولایت را به مردم تبلیغ نمایند. رسول خدا صلی الله علیه و آله بسیار گریست به طوری که محاسن مبارک از اشک تر شد، و حضرت خواستند خداوند ایشان را از شر منافقان محافظت فرماید. در منا دو بار خطبه ایراد فرمودند که اشاره کلی به ولایت امیر المومنین علیه السلام داشتند. در مسجد خیف بار دیگر جبرئیل نازل شد که خداوند می فرماید: «ولایت علی علیه السلام را به مردم برسان»، ولی وعده‌ی محافظت از شر دشمنان را برای حضرت نیاورد. به «کُراع الغُمَیم» در نزدیکی جحفه که رسیدند باز جبرییل نازل شد و این آیه را آورد: فَلَعَلَّک تَارِک بَعْضَ مَا یوحَی إِلَیک وَ ضَآئِقٌ بِهِ صَدْرُک. «شاید تو ترک کننده باشی بعضی از اموری را که بر تو وحی می‌شود، و سینه‌ی تو به خاطر آن گرفته باشد». این بار هم در امر ولایت تاکید نمود ولی آیه‌ای دال بر محافظت آن حضرت از شر دشمنان نیاورد.

سفر ولایت

پیامبر صلی الله علیه و آله مطالبی دال بر شر منافقین نسبت به امیر المومنین علیه السلام به جبرئیل فرمود و بعد از آن کوچ نمودند. به غدیر خُم که رسیدند اوایل روز بود. جبرئیل نازل شد و آیه‌ی ۷۱ سوره ی مائده را آورد که شامل تاکید بر امر ولایت و در امان بودن حضرت از شر منافقین بود: يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللهُ يَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إنَّ اللهَ لا یَهدی القَومَ الکافِرین. «ای پیامبر، تبلیغ کن به مردم آن امری را که درباره‌ی علی علیه السلام از جانب خدا بر تو فرستاده شد، و اگر این کار را انجام ندهی رسالت الهی را تبلیغ نکرده‌ای، و خدا تو را از مردم حفظ می‌نماید؛ خداوند کافران را هدایت نمی‌کند».

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۳۳-۳۳۵