حدیث، شعر و فضائل اهل بیت علیهم السلام

تقویم شیعه

۱ ذی الحجه

۱- عزل ابو بکر از تبلیغ سوره برائت

در این روز در سال نهم هجرت، ابو بکر از تبلیغ سوره برائت عزل شد. سپس پیامبر صلی الله علیه و آله امیر المومنین علیه السلام را روانه فرمود که آیات برائت را از ابو بکر بگیرد و خود بر اهل مکه قرائت فرماید. آغاز ماجرا این بود که در سال ۹ هجری قمری پیامبر صلی الله علیه و آله ابو بکر را به مکه فرستاد تا آیات اوایل سوره برائت را بر کفار بخواند. پس از رفتن او جبرئیل نازل شد: یا رسول الله، ادای این امر باید به دست شما یا به دست مردی که از شما یا به دست مردی که از شماست انجام شود. به روایت دیگر: باید علی علیه السلام از جانب تو تبلیغ کند. پیامبر صلی الله علیه و آله امیر المومنین علیه السلام را که به منزله جانش بود معین کردند و به او فرمودند: شتاب کن و آیات را از ابو بکر بگیر و در موسم حج بر مردمان قرائت کن.

فرستادن امیر المومنین علیه السلام و بازگشت ابو بکر

آن حضرت ناقه غضباء را به امیر المومنین علیه السلام داد و آن حضرت همراه جابر بن عبد الله حرکت فرمود، و در روز دوم به ابی بکر رسید و آیات برائت را از وی گرفت و اختیار آمدن یا برگشتن را به خود او واگذار کرد. ابو بکر به مدینه بازگشت و به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد: مرا برای کاری لایق دانستی که دیگران مشتاق آن بودند، ولی مقداری که رفتم مرا معزول نمودی؟ حضرت فرمود: من تو را معزول نساختم بلکه خدا تو را معزول ساخت.

تبلیغ سوره برائت توسط امیر المومنین علیه السلام

امیر المومنین علیه السلام آیات را در سه روز ایام تشریق در منی که مجمع کفار و مشرکین بود و از بغض و عداوت علی علیه السلام آکنده بودند، هر صبح و شام همراه با فرمایشات پیامبر صلی الله علیه و آله بر مردم قرائت می‌نمود و سپس به مدینه مراجعت فرمود. از هنگامی که علی علیه السلام به مکه رفته بود، از فراق او آثار حزن بر صورت مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله ظاهر گشته بود. صحابه با خود می‌گفتند: شاید خبر فوت آن حضرت از آسمان رسیده، یا از ما دلتنگ شده باشد. ابی ذر رحمه الله نزد پیامبر صلی الله علیه و آله دارای مقام و منزلتی بود و لذا او را نزد آن حضرت فرستادند. ابی ذر کلمات اصحاب را عرضه داشت، و آن حضرت فرمود: حزن و اندوه من برای مفارقت علی است.

بازگشت امیر المومنین علیه السلام از تبلیغ برائت

ابی ذر برای اطلاع از حالی علی علیه السلام از مدینه به استقبال آن حضرت حرکت کرد، و در اثنای راه به امیر المومنین علیه السلام رسید و با آن حضرت دیدن کرد و عرض کرد: پدر و مادرم فدای شما باد، آهسته تشریف بیاورید تا من پیشتر بروم و بشارت آمدن شما را به پیامبر صلی الله علیه و آله بدهم. ابی ذر به سرعت خود را به پیامبر صلی الله علیه و آله رسانید و آمدن علی علیه السلام را به پیامبر صلی الله علیه و آله بشارت داد. آن حضرت با اصحاب به استقبال علی علیه السلام آمدند و چون به آن جناب رسیدند، پیاده شده آن حضرت را در آغوش گرفتند و صورت مبارک خود را بر شانه علی علیه السلام گذاشتند و از شوق دیدار گریستند و امیر المومنین علیه السلام نیز گریستند. پس پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود: پدر و مادرم به قربانت، در مکه چه کردی؟ امیر المومنین علیه السلام از آنچه انجام شده بود به آن حضرت خبر داد.

۲- آغاز نامه‌ها برای جنگ صفین

چون دو روز از ورود امیر المومنین علیه السلام به صفین گذشت، در اول ذی حجه حضرت برای معاویه نامه نوشتند و او را موعظه فرمودند، ولی آخر الامر قرار بر آن شد که روز اول صفر بعد از ماه حرام جنگ شروع شود و روز اول صفر جنگ شروع شد. به نقلی ورود آن حضرت در ۲۲ محرم بوده است.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۳۴۳-۳۴۵