حدیث، شعر و فضائل اهل بیت علیهم السلام

تقویم شیعه

بیست و ششم رجب

وفات حضرت ابو طالب علیه السلام

سید بطحاء حضرت ابو طالب علیه السلام سه سال قبل از هجرت و در سال ۱۰ بعثت از دنیا رفت. بنا بر نقلی سن آن حضرت به هنگام رحلت ۸۱ سال بوده است. اقوال دیگر در رحلت حضرت ابو طالب علیه السلام عبارت است از: ۲۷ جمادی الاول، ۲۶ و ۲۹ رجب، ۷ و ۱۸ ماه رمضان، ۱۵ و ۱۷ شوال، اول و دهم ذی القعده، اول ذی الحجه.

نسب حضرت ابو طالب علیه السلام

نام مبارک آن حضرت عمران است، و پدرشان جناب عبد المطلب، و مادرشان فاطمه بنت عمر و بن عائذ است. ابو طالب صلی الله علیه و آله با عبد الله پدر پیامبر صلی الله علیه و آله و زبیر بن عبد المطلب برادر ابوینی بودند، یعنی از طرف پدر و مادر یکی بودند و سایر اولاد جناب عبد المطلب با این سه بزرگوار فقط از پدر یکی بودند.

ایمان حضرت ابو طالب علیه السلام

مجلسی رحمه الله می‌فرماید: امامیه اتفاق دارند بر اسلام و ایمان جناب ابو طالب علیه السلام به پیامبر صلی الله علیه و آله و اینکه هیچگاه عبادت بتی نکرده است. بلکه ابو طالب علیه السلام یکی از اوصیاء حضرت ابراهیم علیه السلام است و امر اسلام و ایمان او در شیعه مشهور است و علمای شیعه کتاب‌ها در ایمان آن بزرگوار تألیف کرده‌اند.

صدوق رحمه الله می‌فرماید: در حدیث آمده که جناب عبد المطلب علیه السلام حجت الهی و جناب ابو طالب علیه السلام وصی ایشان بوده است. طبق روایت ودایع انبیاء، عصای حضرت موسی علیه السلام و انگشتر حضرت سلیمان علیه السلام و... توسط عبد المطلب علیه السلام به ابو طالب سپرده شد که ایشان آن‌ها را به خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله سپردند.

ابن اثیر جزری شافعی در جامع الاصول می‌گوید: از عموهای پیامبر (صلی الله علیه و آله) جز حمزه و عباس و ابو طالب کس دیگری نزد اهل بیت (علیهم السلام) ایمان نیاورده‌اند‌.

علامه طبرسی می‌گوید: اهل بیت علیهم السلام اجماع دارند بر ایمان ابو طالب علیه السلام و اجماع اهل بیت علیهم السلام حجت است‌. چون آن بزرگواران یکی از ثقلین هستند که پیامبر صلی الله علیه و آله امر به تمسک به آن دو نموده‌اند.

کتب زیادی در ایمان حضرت ابو طالب علیه السلام تألیف شده که اولین آنها در سال ۶۳۰ هجری قمری نوشته شده است. از آن زمان تاکنون کتبی به زبان‌های مختلف در ایمان، عظمت و بزرگی آن بزرگوار تألیف و چاپ شده است که بر اهل تحقیق پوشیده نیست. 

حضرت رضا علیه السلام می‌فرمایند: کسی که معتقد باشد ابو طالب علیه السلام با حالت کفر از دنیا رفته، کافر است.

اشعار حضرت ابو طالب علیه السلام در حمایت از پیامبر صلی الله علیه و آله، اشعار منسوب به امیر المومنین علیه السلام)چ هنگام رحلت ابو طالب علیه السلام و کلمات آن بزرگوار به قریش در مسجد الحرام هنگام قصد سوء قریش نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله، و کلمات آن حضرت هنگام رحلت، کلمات آن حضرت در طلب باران همه دلالت دارد بر اینکه دارای ایمانی منحصر به فرد بوده است که در روایات تشبیه به ایمان اصحاب کهف شده است. بعضی از ابیات امیر المومنین علیه السلام در مرثیه آن بزرگوار نیز دلالت بر افضیلت آن بزرگوار بر حمزه دارد.

اصبغ بن نباته می‌گوید: امیر المومنین (چعلیه السلام فرمود: به خدا قسم هرگز پدرم و جدم عبد المطلب و هاشم و عبد مناف عبادت بت نکرده‌اند. گفتند: پس چه را عبادت می‌کردند؟فرمودند: به سوی کعبه نماز می‌خواندند و بر دین ابراهیم و به آن متمسک بودند. 

ابن ابی الحدید در ضمن اشعاری می‌گوید: اگر ابو طالب و پسرش نبودند، از دین اثری نبود که اینچنین استوار شود. ابو طالب در مکه از پیامبر صلی الله علیه و آله حمایت کرد و پسرش در مدینه بی‌دریغ از پیامبر صلی الله علیه و آله حمایت و دفاع می‌نمود.

پیامبر صلی الله علیه و آله در وفات ابو طالب علیه السلام

هنگامی که حضرت امیر المومنین علیه السلام خبر وفات ابو طالب علیه السلام را به پیامبر صلی الله علیه و آله داد، آن حضرت به شدت ملول و محزون شدند و فرمودند: یا علی برو و او را غسل و حنوط و کفن کن و چون بر روی سریر نهادی به من خبر بده. هنگامی که آن حضرت دستورات پیامبر صلی الله علیه و آله را انجام داد و پدر بزرگوار را بر روی سریر گذاشت، پیامبر صلی الله علیه و آله خودشان تشریف آوردند و چون نظر مبارکشان بر نعش عموی بزرگوارشان افتاد، رقت و حزن به آن حضرت دست داد و فرمودند: ای عمو، صله‌ی رحم و مهربانی کردی و جزای خیر دیدی. ای عمو، در کوچکی مرا کفالت کردی و در بزرگی مرا نصرت و حمایت نمودی. بعد به مردم رو کردند و فرمودند: سوگند به خدا که اذن شفاعت می‌دهم در روز قیامت به عمویم که جن و انس از آن شفاعت تعجب کنند. با رحلت ابو طالب علیه السلام جبرئیل نازل شده به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد: یاور تو از دنیا رفت، هجرت کن.

امام باقر علیه السلام می‌فرمایند: «اگر ایمان حضرت ابو طالب علیه السلام در یک کفه‌ی ترازو قرار بگیرد و ایمان این خلق در ترازوی دیگر قرار بگیرد حتما ایمان او بالاتر است.» سپس فرمودند: «آیا نمی‌دانید که امیر المومنین علیه السلام در زمان حیات خود نایب می‌گرفت که برای عبد الله و آمنه و ابو طالب علیهم السلام حج انجام دهند، و هنگام شهادت به اولاد خود وصیت فرمودند مکه نایب برای حج از طرف آن بزرگواران بگیرند».

امام صادق علیه السلام از پدرش از امام سجاد علیه السلام از پدرش از نقل می‌کند که امیر المومنین علیه السلام در صحن مسجد نشسته و مردم اطرافش جمع بودند؛ که مردی بلند شد و پرسید: ای امیر المومنین ! تو در مقام و مرتبه‌ای هستی که خداوند تو را در آن جایگاه قرار داده، اما پدرت در آتش دوزخ شکنجه می‌شود؟ امیر المومنین فرمود: «آرام باش! خدای دهانت بشکند! سوگند به آن کسی که محمد را به حق مبعوث کرد! اگر پدرم برای تمام گناهکاران روی زمین شفاعت کند خداوند شفاعت او را می‌پذیرد. آیا پدرم در آتش معذب باشد و من که پسرش هستم تقسیم کننده بهشت و دوزخ باشم؟! سوگند به آن کس که محمد را به حق مبعوث کرد! روز قیامت نور ابو طالب علیه السلام نور تمام آفریدگان را تحت الشعاع قرار می‌دهد مگر پنج نور: نور محمد صلی الله علیه و آله، نور من، نور فاطمه علیها السلام، نور حسن علیه السلام، نور حسین علیه السلام و نور امامان از فرزندان حسین علی. آگاه باش! نور ابو طالب از نور ماست، که خداوند آن را دو هزار سال پیش از آفرینش حضرت آدم علیه السلام آفریده است».

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۲۱۷-۲۲۱