تقویم شیعه
یکم محرم
۱- آغاز ایام حسینی
اولین روز از ماه حزن و اندوه آل محمد علیهم السلام است، که همه انبیاء و ملائکه و شیعیان و دوستان اهل بیت علیهم السلام محزوناند. باید گفت: ماه حزن و اندوه تمام عالم است، چرا که همه ساله از اول محرم تا روز عاشورا پیراهن پاره پاره سید الشهداء علیه السلام را از عرش خدا رو به زمین میآویزند و حزن و اندوه عالم را فرا می گیرد. همچنین آغاز مجالس عزاداری حضرت ابا عبد الله علیه السلام است، که مردم را به امور اعتقادی خویش آشنا میکند، و دستورات دین خود را از حسینیهها و تکایا و مساجد به خانههای فکر و دل خود به ارمغان میبرند. شرکت در مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام و اشک بر آن حضرت، از وظایف ما در زمان غیبت امام زمان علیه السلام است.
۲- ماجرای شعب ابی طالب علیه السلام
در پی بالا گرفتن قدرت اسلام پس از بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله، قریش پیماننامهای نوشتند و طی آن قرار گذاشتند با بنی هاشم تکلم نکنند و با آنان هم سفره و همنشین نشوند و معامله ننمایند؛ و آنان را به گونهای در فشار قرار دهند که پیامبر صلی الله علیه و آله را به قریش تحویل دهند تا آن حضرت را به قتل برسانند. حضرت ابو طالب علیه السلام بنی هاشم را به درهای که منتسب به آن حضرت بود برد، و اطراف آن را محکم کرده و برای حفظ جان پیامبر صلی الله علیه و آله شبانه روز کمر همت بست. آن حضرت شبها با شمشیر پروانهوار گرد شمع وجود پیامبر صلی الله علیه و آله میگردید و میفرمود: تا زندهام دست از یاری او بر نمیدارم. او در هر شب چند بار محل خواب پیامبر صلی الله علیه و آله را تغییر میداد و عزیزترین فرزند خود یعنی امیر المومنین علیه السلام را به جای آن حضرت میخوابانید، و روز فرزندان خود و فرزندان برادرانش را به حفاظت از آن حضرت میگماشت. در مدتی که در شعب بودند بر آن حضرت و مسلمانان بسیار سخت گذشت، تا آنجا که شبها صدای گریه اطفال گرسنه اطفال بنی هاشم را ساکنین اطراف شعب میشنیدند. پس از دو سال و چند ماه خداوند موریانه را مأمور کرد، و پیماننامه آنان را از بین برد به جز اسماء الهی که در آن بود. حضرت ابو طالب علیه السلام این خبر را به کفار داد، و آنان با دیدن چنین معجزهای دست از تصمیم خود برداشتند و بنی هاشم به خانههای خود بازگشتند.
۳- جنگ ذات الرقاع
در سال چهارم هجرت - به تحریک کفار قریش - بین مسلمانان و قبایلی که اطراف مدینه زندگی میکردند و قصد محاصره مدینه را داشتند جنگی در گرفت. پیامبر صلی الله علیه و آله با ۴۰۰ یا ۷۹۰ نفر از مدینه بیرون رفتند. در این غزوه حضرت نماز خوف خواندند و جنگ تا سه روز طول کشید تا شر آنان دفع شد. این واقعه به قولی در ۱۵ جمادی الاولی بوده است.
۴- اولین جمع آوری زکات
در روز اول محرم پیامبر صلی الله علیه و آله برای اولین بار مأمورانی را برای جمع آوری زکات و صدقات به اطراف مدینه فرستاد.
۵- منازل امام حسین علیهم السلام تا کربلا: ۲۱- قصر مقاتل
در این روز که چهارشنبه بود امام حسین علیه السلام به قصر مقاتل نزول اجلال فرمودند. مشهور است که در این منزل امام حسین علیه السلام با عبید الله بن حر جعفی ملاقات نمودند و دعوت به یاری نمودند، ولی او اجابت نکرد و بعداً پشیمان شد. و در ادامه این روز حضرت به نینوا رسیدند.
کلام عاشورایی امام رضا علیه السلام
در روز اول محرم ریان بن شبیب خدمت امام رضا علیه السلام رسید. حضرت به او فرمودند: ای پسر شبیب، مردم عرب در زمان جاهلیت جنگ را در ایام محرم حرام میدانستند؛ ولی این امت احترام این ماه را از بین بردند و حرمت پیامبر صلی الله علیه و آله را رعایت نکردند. در این ماه خون ما را حلال دانستند، و هتک حرمت ما را کردند و فرزندان و زنان ما را اسیر نمودند، و سراپرده ما را آتش زدند و اموال ما را غارت کردند و رعایت احترام رسول خدا صلی الله علیه و آله را در باره ما ننمودند. همانا روز شهادت حسین علیه السلام پلک چشمان ما را مجروح کرد و اشکهای ما را روان ساخت و دل ما را سوزاند؛ و عزیز ما را در زمین کربلا ذلیل کرد و نزد ما محنت و بلا را تا روز جزا به ارث گذارد. پس گریه کنندگان باید بر حسین علیه السلام بگریند، زیرا که گریه بر او گناهان بزرگ را از بین می برد. ای پسر شبیب، اگر خواستی بر چیزی گریه کنی بر حسین بن علی علیهما السلام گریه کن، چه اینکه آن حضرت را کشتند چنانکه گوسفند را میکشند، و با آن حضرت ۱۸ نفر از اهل بیت او کشته شدند که روی زمین شبیه و نظیری نداشتند. آسمانهای هفتگانه و زمین ها در شهادت آن حضرت گریستند. چهار هزار ملک روز عاشورا برای نصرت آن حضرت آمده بودند و دیدند حضرت شهید شدهاند. لذا پریشان و غبار آلود به مجاورت آن قبر مطهر مأمور شدند، تا حضرت قائم علیه السلام ظهور کند و از یاران او باشند و شعارشان «یا لثارت الحسین» است. ای پسر شبیب، اگر دوست داری که با ما در درجات عالی بهشت باشی محزون باش برای حزن ما و شاد باش در شادی ما؛ و بر تو باد ولایت ما که اگر کسی سنگی را دوست داشته باشد خداوند متعال او را با همان سنگ محشور میکند.
تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۱۵-۱۸