تقویم شیعه: سوم رمضان

تقویم شیعه

سوم رمضان

شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها بنا بر روایتی

به قولی شهادت حضرت صدیقه طاهره، زهرای مرضیه سلام الله علیها در این روز است.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۲۶۸

تقویم شیعه: یکم رمضان

تقویم شیعه

یکم رمضان

در شب اول ماه مبارک رمضان غسل و زیارت امام حسین علیه السلام وارد شده است.

۱- ولایتعهدی امام رضا علیه السلام

در هفتم رجب سال ۲۰۰ مأمون عباسی (لعنه الله) نامه‌ای به امام رضا علیه السلام نوشت، و آن بزرگوار را برای ولایتعهدی خویش به مرو فراخواند. در روز اول ماه رمضان سال ۲۰۱ هجری قمری مردم با حضرت رضا علیه السلام به ولایتعهدی بیعت کردند، و بعضی ششم این ماه نقل کرده‌اند.

۲- احتجاج اُبَی بن کعب بر ابو بکر

هنگامی که ابو بکر در روز جمعه‌ی اول ماه رمضان خطبه‌ای خواند، اُبَی بن کعب (رضوان الله علیه) ایستاد و خطبه‌ای خطاب به انصار و مهاجر قرائت کرد. در این خطبه ابی بن کعب از فضائل و مناقب امیر المومنین علیه السلام و جانشینی بلا فصل بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله ایراد سخن کرد و در دفاع از ولایت جواب همگان را داد. قسمتی از خطبه‌ی ابی بن کعب چنین است:

آیا نمی‌دانید که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «هر کس من مولای اویم این علی علیه السلام مولای اوست، و هر کس من نبی اویم این علی علیه السلام امیر اوست؟» آیا نمی‌دانید که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «یا علی مَثَل من و تو مانند هارون نسبت به موسی علیه السلام است. اطاعت از تو بعد از من واجب است مانند اطاعت از من در زمان حیاتم؛ جز اینکه بعد از من پیامبری نیست». آیا نمی‌دانید که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «وصیت می‌کنم به شما که با اهل بیتم به خیر و خوبی. کسی بر آن ها پیشی نگیرد بلکه آن‌ها را مقدم بدارید. کسی به آن‌ها دستور ندهد، بلکه دستورات آنان را گوش فرا دهید...» آیا نمی‌دانید رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «علی بن ابی طالب علیهما السلام زنده کننده‌ی سنت من و معلم امت من است...».

۳- مرگ مروان

در این روز در سال ۶۵ هجری قمری مروان بن حکم در سن ۸۱ سالگی در دمشق به درکات جحیم شتافت، و مدت غصب خلافت توسط او او ۹ ماه بود. مروان پسر حکم بن ابی العاص بود و به وزغ بن وزغ ملقب گردیده بود. او و پدرش مورد لعن پیامبر صلی الله علیه و آله واقع شدند، حتی عایشه به مروان گفت: «شهادت می دهم که پیامبر (صلی الله علیه و آله) پدرت را لعن کرد در حالی که تو در صلب او بودی.» مروان در عداوت با خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام خصوصاً امیر المومنین علیه السلام از زمان عثمان تا آخر ایام خود بسیار کوشید. بعد از آنکه عثمان او و پدرش حکم را از طائف بر خلاف امر پیامبر صلی الله علیه و آله به مدینه بازگردانید، خمس افریقیه را به مروان داد و فدک را هم به او واگذار کرد و او را وزیر و کاتب خود قرار داد. او در ایام خلافت عثمان فتنه‌ها به پا کرد. در جنگ جمل تیری زد و طلحه را کشت و بعد از فتح هنگامی که اسیر شد حسنین علیهم السلام را شفیع قرار داد و امیر المومنین علیه السلام او را رها کرد. به حضرت عرض کردند: از او بیعت بگیر. فرمود: همانا دست او دست یهودی است، چه اینکه یهود به مکر و حیله معروفند.  بعد از آن که مروان به معاویه پیوست هرگاه حکومت شهری به او داده می‌شد، در ترویج سب امیر المومنین علیه السلام مجد و مُصِر بود. او در مدینه هر جمعه بر منبر پیامبر صلی الله علیه و آله بالا می رفت و در حضور مهاجرین و انصار امیر المومنین علیه السلام را سب می‌کرد. مروان بعد از هلاک شدن یزید به جای وی نشست، و همسر او را به عقد خود در آورد و نه ماه غصب خلافت کرد. همسر یزید زهری در غذای او ریخت که لال شد و آخر الآمر متکا بر دهان او گذاشت، و با کنیزان روی او نشستند تا اینکه در اول ماه رمضان به درک واصل شد.

۴- جنگ تبوک

در اول ماه رمضان سال نهم هجری قمری جنگ تبوک به وقوع پیوست. این جنگ را فاضحه نیز می‌گویند، زیرا منافقین مدینه و کسانی که قصد کشتن پیامبر صلی الله علیه و آله را در عقبه داشتند رسوا و مفتضح شدند. به لشکری که در این جنگ شرکت کردند جیش العسرة می‌گویند، زیرا در سختی و زحمت فراوان، با اینکه ایام جمع آوری محصول بود به جنگ رفتند. حرکت لشکر در ماه رجب بود که ۳۰ هزار نفر حرکت کردند و فقط هزار نفر سواره بودند. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: کفش فراوان با خود بیاورید، و در مسیر هر دو نفر به یک خرما سد جوع می‌کردند و آب هم کمیاب بود. در این جنگ عده‌ای از زن‌ها نیز همراه حضرت حرکت کردند. از سوی دیگر ۸۲ نفر از منافقین مدینه با عذر تراشی به جنگ نرفتند و در مدینه ماندند تا در غیاب آن حضرت خانه آن حضرت را غارت کنند و خانواده ایشان را از مدینه بیرون نمایند. پیامبر صلی الله علیه و آله امیر المؤمنین علیه السلام را به جای خود در مدینه خلیفه قرار داد و منافقین کلماتی گفتند که خاطر مبارک امیر المؤمنین علیه السلام را آزردند. پیامبر صلی الله علیه و آله به آن حضرت فرمود: «أما ترضی أن تکون منی بمنزله هارون من موسی الا أنه لا نبی بعدی...؟» (یعنی آیا راضی نیستی که منزلتت نسبت به من همانند هارون به موسی علیهما السلام باشد؛ الا اینکه پس از من پیامبری نیست؟) در بازگشت از تبوک چهل نفر از منافقین که همراه حضرت بودند، تصمیم گرفتند وقتی شتر حضرت بالای گردنه می‌رسد کدوها (یا دبه) را پر از ریگ نمایند و به زیر دست و پای شتر حضرت رها کنند تا شتر رم کند و پیامبر صلی الله علیه و آله از شتر افتاده و به قتل برسد. هنگام اجرای توطئه شتر حضرت قدم از قدم برنداشت و مکر منافقین شکست خورد و خداوند وجود مقدس پیامبر صلی الله علیه و آله را حفظ کرد. از سوی دیگر منافقینی که در مدینه مانده بودند قصد جان امیر المومنین علیه السلام را نمودند و حفره‌ای طولانی در مسیر راه مدینه حفر کردند و روی آن را با حصیر پوشاندند تا هنگامی که امیر المومنین علیه السلام به استقبال پیامبر صلی الله علیه و آله می‌آید هنگام مراجعت میان آن حفره بیفتد و آنان بر سرش بریزند و او را به قتل برسانند. ولی هنگام مراجعت اسب آن حضرت از روی حصیر و گودال عبور ننمود و بار دیگر حیله منافقین باطل گردید. در تبوک جنگی صورت نگرفت و آن حضرت با لشکر به مدینه بازگشتند. وقوع این جنگ در ماه رجب هم نقل شده است.

۵- وفات حضرت نفیسه علیها السلام

در این روز در سال ۲۰۸ هجری قمری زاهده عابده حضرت نفیسه خاتون علیها السلام دختر حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی طالب علیهم السلام در مصر وفات کرد. شوهر آن حضرت اسحاق موتمن پسر حضرت صادق علیه السلام بوده، و از طرف مادر منتسب به آقا قمر بنی هاشم علیه السلام است. حضرت نفیسه علیها السلام برای خود قبری کنده بود و پیوسته در آن قبر نماز می‌خواند و ختم قرآن می‌نمود. آن حضرت در اول ماه رجب بیمار شد، و نامه‌ای به شوهرش که در مدینه بود نوشت و او را از احوال خود با خبر کرد. در شب اول ماه رمضان بیماری شدت پیدا کرد و فردای آن روز در حالتی که روزه بود طبیب آوردند و او امر به افطار کرد. آن حضرت فرمود: واعجبا! سی سال است از خداوند مسئلت دارم با حالت روزه از دنیا بروم، و اکنون که روزه هستم افطار کنم؟ پس خواندن سوره انعام را شروع کرد، و چون به آیه مبارکه لهم دار السلام عند ربهم رسید وفات کرد. شوهر آن حضرت زمانی رسید که ایشان وفات کرده بود. او می‌خواست آن حضرت را به مدینه ببرد و در بقیع نزد اجداد طاهرینش دفن کند، ولی مردم مصر با التماس و در خواست او را نگه داشتند. اسحاق مؤتمن پیامبر صلی الله علیه و آله را در خواب دید که فرمودند: با اهل مصر در این ماجرا مخالفت نکنی، که به خاطر نفسیه خداوند رحمت و برکاتش را نازل می‌کند. جناب اسحاق بدن آن حضرت را در محل فعلی دفن کردند و معروف است که دعا کنار قبر آن حضرت مستجاب است.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۲۶۳-۲۶۸

تقویم شیعه: ماه مبارک رمضان

تقویم شیعه

ماه مبارک رمضان

ماه مبارک رمضان ماه پرخاطره‌ای است. روزهای ۱، ۳، ۴، ۶، ۱۰، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۳، ۲۴ یاد آور لحظاتی حساس از تاریخ اسلام است. هم یادمان‌های خوش و هم روزهای حزن انگیز در این ماه به چشم می‌خورد. ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام و معراج پیامبر صلی الله علیه و آله دو خبر سرور آفرین در این ماه است. مرگ ابو لهب، ابن ملجم، عایشه، مروان، زیاد بن ابیه، حجاج ثقفی نیز روزهای نابودی دشمنان اهل بیت علیهم السلام است. از سوی دیگر شهادت حضرت زهرا علیها السلام بنا بر قولی، ضربت خوردن و شهادت امیر المؤمنین علیه السلام، وفات حضرت خدیجه علیها السلام و حضرت نفسیه علیها السلام و شهادت مختار روزهای حزن آل محمد علیهم السلام است. جنگ بدر، طائف، تبوک و فتح مکه روزهای تاریخ ساز اسلام است. عروج حضرت عیسی علیه السلام به آسمان، نزول قرآن، مراسم عقد اخوت، دعای باران توسط پیامبر صلی الله علیه و آله نیز وقایع مهم تاریخی هستند. بدعت نماز تراویح توسط عمر، ورود محمد بن ابی بکر به مصر، بیعت با امام مجتبی علیه السلام، آمدن نامه‌های اهل کوفه برای امام حسین علیه السلام، حرکت حضرت مسلم به سمت کوفه، ولایتعهدی امام رضا علیه السلام و ضرب سکه به نام آن حضرت، هر یک یاد آور فرازهایی از برگ‌های اسلام‌اند.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۲۶۱

تقویم شیعه: تتمه شعبان

تقویم شیعه

تتمه شعبان

۱- مرگ حفصه

در ماه شعبان سال ۴۵ هجری قمری حفصه از دنیا رفت و مروان بر جنازه او نماز خواند. حفصه دختر عمر بن خطاب ابتدا زوجه خنیس بن عبد الله بود. بعد از آنکه خنیس وفات کرد عمر او را به عقد پیامبر صلی الله علیه و آله در آورد. او با اخلاق و رفتار خود پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام را می‌آزرد، به حدی که پیامبر صلی الله علیه و آله او را طلاق داد و با اصرار بعضی رجوع فرمود. در جنگ جمل خواست با عایشه حرکت کند. ولی برادرش عبد الله بن عمر مانع گردید. اما هنگامی که لشکر امیر المومنین علیه السلام به منزل ذی قار رسیدند عایشه نامه‌ای به این مضمون برای حفصه نوشت: خبر زیادی لشکر ما به علی بن ابی طالب (علیهما السلام) رسیده است و او از ترس در ذی قار اقامت کرده است و از این جنگ جان سالم به در نخواهد برد.... 

چون نامه به دست حفصه رسید کنیزان و مغنیه‌ها را جمع کرد و آنان دایره‌ها می‌نواختند و اشعاری می‌خواندند که در آنها امیر المومنین علیه السلام را به بدی ذکر می‌کردند و زن‌های بنی امیه جمع شدند و شادی می‌کردند. خبر به حضرت ام کلثوم علیها السلام که رسید با عده‌ای از بانوان به صورت ناشناس وارد مجلس شدند و ناگهان صورت‌ها را باز کردند. حفصه خجالت کشید. ام کلثوم علیها السلام آیه‌ای که مربوط به زن‌های حضرت نوح و لوط علیهما السلام بود که نافرمانی آن دو پیامبر را نمودند و درباره حفصه و عایشه نازل شده بود بر حفصه قرائت کرد و فرمود: اگر تو و عایشه امروز برای خواری پدر من امیر المومنین (علیه السلام) به یکدیگر کمک می‌کنید، این کار شما تازگی ندارد چرا که همین معامله را با جدم پیامبر (صلی الله علیه و آله) کردید.  حفصه چون دید رسوا شده است نامه عایشه را پاره کرد و از حضرت ام کلثوم (علیها السلام) خواست بیشتر از این او را رسوا نکند.

۲- جنگ پیامبر صلی الله علیه و آله با بنی سعد

در شعبان سال ششم هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله حضرت امیر المومنین علیه السلام را به همراه ۱۰۰ نفر برای مقابله با طائفه بنی سعد در اطراف مدینه فرستاد. بنی سعد با خبر شده فرار کردند و مسلمانان صد شتر و هزار گوسفند به غنیمت گرفتند. امیر المومنین علیه السلام چند شتر برای پیامبر صلی الله علیه و آله جدا کرد و سایر غنایم را بین مسلمانان تقسیم فرمود و به مدینه بازگشتند.

۳- شهادت سعید بن جبیر

در این ماه در سال ۹۵ هجری قمری جناب سعید بن جبیر کوفی به دست حجاج بن یوسف ثقفی لعنت الله علیه به شهادت رسید.

سعید مردی فقیه، زاهد و عابد بود که توفیق کسب علم از محضر مبارک حضرت زین العابدین علیه السلام را یافته بود. او به خاطر اعتقاد خالص و محبت کاملی که به اهل بیت معصومین علیهم السلام داشت، نزد امام زین العابدین علیه السلام از احترام خاصی برخوردار بود. هنگامی که حجاج خواست آن بزرگوار را شهید کند، دعا کرد که حجاج بعد از شهادت او قادر به قتل هیچکس نشود. خداوند دعای او را مستجاب کرد و حجاج ۱۵ تا ۲۰ روز بعد از شهادت سعید زنده بود و کسی را نکشت تا به مرض آکله به درک واصل شد. 

بعد از آنکه حجاج سر آن بزرگوار را جدا کرد، دو پای مبارک او را نیز از ساق جدا کردند، در حالی که از سن مبارکش ۵۷ یا ۷۹ سال می‌گذشت در شهر الحی در واسط عراق مدفون شد. قبر آن بزرگوار یکی از زیارتگاه‌های محبین اهل بیت علیهم السلام است که دارای گنبد و صحنی بزرگ مشتمل بر چهار در است. 

بعضی مرگ حجاج را ۱۵ روز و بعضی ۲۰ روز و عده ای ۴۰ روز بعد از شهادت جناب سعید بن جبیر نقل کرده‌اند، که اگر مرگ حجاج در ۱۳ ماه رمضان باشد، شهادت سعید به ترتیب در روزهای ۲۷ یا ۲۸ یا ۲۲ یا ۲۳ و ۲ یا ۳ شعبان محتمل است، ولی قدر مسلم این است که شهادت سعید در شعبان بوده است.

۴- مرگ مغیره بن شعبه

در ماه شعبان سال ۵۰ هجری قمری مغیره بن شعبه در حالی که از طرف معاویه حاکم کوفه بود، در سن ۷۰ سالگی به درک واصل شد و زیاد بن ابیه به جای او منصوب شد. مغیره بن شعبه در کوفه سب به امیر المومنین علیه السلام می‌نمود و خطبا را امر می‌کرد که آن حضرت را لعن کنند و تا زمان فرا رسیدن مرگش این عمل را ترک نکرد. مغیره از اصحاب صحیفه ملعونه و لیلة عقبه بود که می‌خواستند پیامبر صلی الله علیه و آله را به قتل برسانند، و همچنین از اصحاب سقیفه است. او از کسانی بود که در آتش زدن در منزل امیر المومنین علیه السلام، شکستن در، کتک زدن به مادر سادات حضرت صدیقه شهیده فاطمه الزهرا علیها السلام و سقط جنین شریک بود. زنای مغیره با ام جمیل در بصره شهرت خاص دارد و در کتب شیعه و سنی با مدارک مختلف ذکر شده است. ابن ابی الحدید می گوید: مغیره زناکارترین مردم در جاهلیت و اسلام بود. مغیره از کسانی بود که به دستور معاویه همراه با عمرو عاص و عروه بن زبیر روایاتی دروغین ساختند که مقتضای آن‌ها وجوب لعن و برائت از امیر المومنین علیه السلام بود و برای این کار معاویه جوائز فوق العاده‌ای برای آنان مقرر کرد. او در محضر امام حسن علیه السلام جسارت‌ها به پدر بزرگوارش نمود. اما آن حضرت جواب‌های مناسبی به او دادند و در آخر فرمودند: تو آن کسی هستی که در شهادت مادرم و برادرم محسن علیهما السلام شریک بودی....

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۲۵۴-۲۵۸

تقویم شیعه: یازدهم شعبان

تقویم شیعه

یازدهم شعبان

ولادت حضرت علی اکبر علیه السلام

در سال ۳۳ هجری قمری شبیه‌ترین مردم به خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله حضرت علی اکبر علیه السلام به دنیا آمد. نام آن حضرت علی، پدرشان حضرت سید الشهداء علیه السلام، مادرشان لیلی بنت مره ثقفی است. کنیه آن حضرت طبق فرمایش حضرت صادق علیه السلام ابا الحسن است. روایت بزنطی هم دلالت دارد که آن حضرت ازدواج کرده بودند. در زیارت وارده از حضرت صادق (علیه السلام) هم می‌خوانیم: صلی الله علیک و علی عترتک و اهل بیتک و ابائک و أبنائک و امهاتک الأخیار الذین أذهب الله عنهم الرجس و طهر هم تطهیراً و لفظ أبناء در زیارت دلالت بر این دارد که آن حضرت حتی بیشتر از دو فرزند داشته است. در واقعه کربلا نزدیک ۲۷ سال از عمر مبارک آن حضرت گذشته بود.

تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۲۴۰-۲۴۱