تقویم شیعه
چهاردهم ربیع الثانی
قیام مختار رحمه الله
در این روز مختار شادکننده‌ی دل‌های اهل بیت علیهم السلام با ندای «یا لثارات الحسین» در کوفه قیام کرد.
مختار در سال اول هجرت در طائف به دنیا آمد و در سال ۶۷ هجری قمری در کوفه به دست مصعب بن زبیر به شهادت رسید. کنیه‌ی او ابو اسحاق بود. مختار در هجده ماه حکومتش، هجده هزار نفر از قاتلین سید الشهدا علیه السلام را به جهنم فرستاد. این به غیر از کسانی است که به دست اصحاب و یاران او و ابراهیم بن مالک اشتر در بیرون کوفه و در کنار نهر خازر کشته شدند.
سعد عموی مختار از طرف امیر المومنین و امام حسن علیهما السلام والی مداین بود، و هرگاه جایی می‌رفت مختار را به جای خود می‌گذاشت. امیر المومنین علیه السلام به او خبر از فتح و ظفر دادند، و میثم تمار در زندان کوفه او را بشارت داد. در روز عید قربان حکم پسر مختار خدمت امام باقر علیه السلام آمد. بعد از اینکه خود را معرفی کرد، امام باقر علیه السلام او را نزد خود خواند و او عرض کرد: آقای من، مردم در باره‌ی پدر من بسیار سخن می‌گویند. به خدا قسم سخن درست کلام شماست. امام علیه السلام فرمودند: مردم چه می‌گویند؟ پسر مختار گفت: می‌گویند پدرم دروغگو بوده است. اکنون هر چه شما بفرمایید آن را قبول دارم. امام علیه السلام فرمودند: سبحان الله، پدرم خبر داد که مهریه‌ی مادر من از پولی بود که مختار آن را برای پدرم فرستاد. مختار خانه‌های خراب ما را آباد کرد، و دشمنان ما را به قتل رسانید، و هر خونی که از ما ریخته شد طلب نمود. آنگاه سه مرتبه فرمود : «رَحِمَ اللهُ أباکَ»، حقی از ما نزد احدی نماند مگر اینکه آن را گرفت.
در کودکی امیر المومنین علیه السلام او را روی زانوی خویش می‌نشاند و به او لطف و مرحمت می‌فرمود، و دست بر سر او می‌کشید و به او می‌فرمود: یا کیس یا کیس ! (ای زرنگ، ای زرنگ !)
امام باقر علیه السلام می‌فرماید: به خدا قسم پدرم مرا خبر داد که مختار نزد فاطمه بنت امیر المومنین علیهما السلام می‌آمد، و آن مخدره برای او فرش پهن نموده پشتی برایش می‌گذاشت. سپس فرمود: هر حقی که ما نزد کسی داشتیم او مطالبه نمود. قاتلین ما را کشت و برای ما خونخواهی نمود.
در روایت دیگر می‌فرماید: هنگامی که مختار سر نحس عبید الله را برای امام زین العابدین علیه السلام فرستاد، آن حضرت سر سفره بود و خوشحال شد و برای مختار دعا فرمود.
بنا بر قول دیگری قیام مختار در شب ۱۴ ربیع الاول سال ۶۶ هجری قمری؛ و بنا بر قولی ۱۶ ربیع الثانی بوده است.
تقویم شیعه، نوشته استاد حجت الاسلام عبد الحسین بندانی، صفحه ۱۵۵-۱۵۶
